فرهنگ پیش از اسلام و فرهنگ پاک و ناب؟!

«این ادعا که فرھنگ ایران پیش از ورود اسلام به این سرزمین فرھنگ "پاک و ناب آریایی" بوده است بسی سخیف و فریبکارانه است. اولاً پدیده ھای زشت و ناپاک در عقاید، مناسک، سیاست، روابط خانوادگی و طبقاتی... درایران باستان کم نبوده است... . دوماً فرھنگ ایرانیان باستان خالصاً نیز "آریایی" نبوده است. "آریانھای ایرانی" در بدو ورود به فلات ایران شاید "فرھنگ ناب آریایی" داشته اند ولی این فرھنگ بھیچ وجه درخشان نبوده است.
آنھا از مردم بومی ایران (که غیرآریایی و لذا "دیو!"بوده اند) وبویژه از اقوام سامی درھمسایگی خود(تمدنھای بین النھرین) بسیارعقب تربوده اند. آریانھای ایرانی از اقوام بومی ایران چیزھای بسیاری آموخته اند که در داستانھای ملی ما نیز بدان اشاره شده است (برای نمونه آمده است که "دیوان"پس از"رام" و "مطیع" شدن، به تھمورث پادشاه ایران چندین نوع خط وزبان را آموختند. بجزمردم بومی ایران فرھنگھای باستانی بین النھرین (سامی)، مصریھا و اقوام غرب آسیا نیز بسیار بر"فرھنگ آریایی" ایران تأثیرگذارده اند. پژوھشھای تاریخی نشان میدھد که ھخامنشیان از میراث تمدنی سومریان (یک قوم غیرآریایی و غیرسامی) نیز بسیار بھره مند بوده اند. ھمچنین ھرودوت مورخ یونانی درباره اخلاق ایرانیان عصر ھخامنشی میگوید که پارسیان به آسانی آداب و رسوم دیگرملل را تقلید کرده و از آن خود می سازند. بنابراین پیش ازتھاجم اعراب مسلمان نیز، فرھنگ ایرانیان باستان"ناب" و"پاک" از فرھنگ بیگانه نبوده است. درمقام ارزیابی نیز باید گفت درآنچه که ازخود بجای گذاردند نیز پدیده ھای 'نیک" و'بد' ھر دو دیده می شود. ھر فرھنگ و تمدنی درتاریخ اساساً در روند داد و ستد پیوسته با دیگر فرھنگھا و تمدنھا پدیدار گشته و بالیده است، وادعای "ناب" بود نیک فرھنگ خیالی و فریبکارانه است.»

محمود رضاقلی/امام علی و ستون پایه های سیاست حق مدار/ص134-135